Siłą diety mieszkańców tej wyspy nie są wyszukane dania, ale wysoka jakość składników, z których przygotowuje się potrawy. Są one świeże, bogate w składniki odżywcze. Dominują warzywa. Prawie do wszystkiego dodaje się oliwę, a główne dania popija się lampką wina.
Kreteńczycy żyją najdłużej w Europie i bardzo rzadko chorują.W latach 50. XXw. grupa amerykańskich naukowców pod przewodnictwem doktora Artura Keysa zbadała ich zasady odżywiania. Nieskomplikowany kreteński jadłospis chroni przed otyłością i wieloma chorobami – zapobiega tworzeniu się wolnych rodników, spowalniając starzenie się komórek, zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory, obniża poziom „złego” cholesterolu, reguluje ciśnienie, ma zbawienny wpływ na serce i układ krążenia.
Drogocenne tłuszcze
Główną cechą kreteńskiego menu jest bogactwo zdrowych, nienasyconych kwasów omega. Dostarcza ich głównie oliwa z oliwek,tłoczona na zimno, produkowana tradycyjnymi metodami (na wyspie rośnie aż 35 mln drzew oliwnych!). Kreteńczycy używają oliwy niemal do wszystkiego – do gotowania, pieczenia, sałatek. Wiele osób rozpoczyna dzień od wypicia dwóch łyżek tego tłuszczu na surowo lub zjedzenia umoczonej w nim kromki chleba z czosnkiem.
Do cennych źródeł nienasyconych kwasów tłuszczowych w kreteńskiej diecie należą też ryby, orzechy, a także ślimaki –podobno są one tu bardziej wartościowe niż np. francuskie, bo odżywiają się roślinami bogatymi w kwasy alfa-linolenowe (m.in. dzikim szpinakiem, mniszkiem pospolitym, cykorią, portulaką pospolitą) i dzięki temu same dużo go zawierają. Kwas ten jest cenny w diecie, bo poprawia cyrkulację krwi, zapobiegając zakrzepom i zatorom.
Rozmaitość zieleniny
Kreteńczycy uwielbiają warzywa. Szczególnie chętnie jedzą cebulę, różne rodzaje sałat, ogórki, paprykę, bakłażany, najbardziej chyba jednak kochają pomidory, świeże i suszone na słońcu. Bardzo chętnie wykorzystują w kuchni zioła: tymianek, bazylię, koper, majeranek, oregano, rozmaryn, ogórecznik, malwę, łubin, szałwię. Doprawiają potrawy czosnkiem i świeżą cytryną. W menu jest też dużo przeróżnych nasion strączkowych, dostarczających cennego błonnika. Z owoców do szczególnie popularnych należą melony, banany, cytrusy, granaty. Rosną tu najsmaczniejsze na świecie pigwy.
Zdrowy nabiał i pieczywo
Na Krecie są popularne przetwory z mleka koziego i owczego, głównie produkty fermentowane – sery i jogurty. Mleko kozie jest łatwiej strawne od krowiego. Zawiera dużo mniej tłuszczu, a więcej białka, witamin i soli mineralnych. Chroni przed osteoporozą. Zapewnia witalność, młody wygląd skóry, a spożywane codziennie może znacznie opóźnić siwienie włosów. Bardzo lubiane są różne odmiany ciemnego pieczywa, łącznie z fermentowanym chlebem pasterskim z dodatkiem otrębów pszennych i owsianych. Na kreteńskich wsiach chleb wciąż wyrabia się z grubo mielonej mąki i wypieka w piecach opalanych drewnem.
Słodkości i wino na deser
Na wyspie zamiast cukru używa się miodu i syropu gronowego. Popularne przekąski to orzechy włoskie w miodzie i gęsty jogurt z miodem. Także suszone owoce, np. figi, winogrona.Posiłki spożywa się nieśpiesznie, w gronie rodzinnym, popijając czerwonym winem. Trunek ten (choć zdania uczonych są podzielone) wpływa dobrze na zdrowie, dzięki zawartości polifenoli, zapobiegających miażdżycy. Czerwone wino chroni też „dobry” cholesterol (HDL) i zapobiega zakrzepom w naczyniach wieńcowych – ale tylko wtedy, gdy jest pite z umiarem, nie więcej niż po lampce dziennie.
POMIDORY, zarówno świeże, jak i suszone, są ważne w diecie, gdyż:
• zawierają wiele minerałów (wśród nich sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź, cynk, fosfor) i witamin (głównie z grupy B, C, K i biotynę);
• mają w składzie aktywny antyutleniacz likopen oraz związki zapobiegające tworzeniu się nowotworów;
• regulują trawienie;
• usuwają toksyny i działają oczyszczająco