Sposoby na trądzik, jak pozbyć się pryszczy?

Potrafi zeszpecić, zmienić życie młodej osoby w piekło, nawet doprowadzić do depresji… Trądzik pospolity (acne vulgaris) to schorzenie gruczołów łojowych. Ogranicza się zwykle do skóry twarzy, górnej części pleców i klatki piersiowej. Cierpią z jego powodu osoby obojga płci. Nie zawsze wymaga leczenia, ale zawsze – starannej pielęgnacji. Jakie są sprawdzone sposoby na trądzik młodzieńczy, zwany również trądzikiem pospolitym?

Czym jest trądzik?

Trądzik pospolity (acne vulgaris) to schorzenie gruczołów łojowych. Ogranicza się zwykle do skóry twarzy, górnej części pleców i klatki piersiowej.

Cios w próżność, czyli pryszczata młodzieńczość

Wygląd to dla nastolatek sprawa numer 1. A skóra twarzy jest szczególnie wrażliwa na zmiany występujące w młodym organizmie. Często pojawiają się krostki, grudki, zaskórniki, czasem ropne pęcherzyki – są to objawy trądziku młodzieńczego.

Trądzik przeważnie dotyczy młodzieży w wieku dojrzewania i praktycznie występuje u każdego młodocianego, ale rzadko ma ciężki przebieg. W tym trudnym okresie życia młodego człowieka, charakteryzującym się chwiejnością psychofizyczną, trądzik (a zwłaszcza jego ciężkie postacie) może mieć duży wpływ na psychikę i powodować agresję, nieufność, niedowartościowanie.

Nieleczony trądzik może utrzymywać się przez całe życie, pozostawić blizny i przebarwienia. To nie tylko problem zanieczyszczenia skóry, wśród jego przyczyn są najprawdopodobniej zaburzenia hormonalne i skłonności genetyczne.

Objawy trądziku młodzieńczego

Trądzik pospolity wiąże się z nadmierną aktywnością gruczołów łojowych i rogowaceniem ujść mieszków włosowych (http://superlinia.pl/uroda-seks/sposoby-na-piekne-wlosy) . Powoduje to zatykanie przewodów wyprowadzających łój z gruczołów, co jest przyczyną jego znacznego gromadzenia się. Proces ten nasila nadmierna produkcja łoju. Na tym etapie rozwoju zmian trądzikowych dołączają się bakterie beztlenowe (Propionibacterium), których jest dużo w gruczołach łojowych. Bakterie te wytwarzają enzymy rozkładające tłuszcze. Produktem tej reakcji są wolne kwasy tłuszczowe o silnym działaniu drażniącym.

W ten sposób powstają pierwsze objawy trądziku:

• zaskórniki,
• grudki,
• krostki,
• torbiele ropne (będące efektem ucisku i stanu zapalnego).

Grudki, krosty, zaskórniki, nierówna powierzchnia skóry, rozszerzone pory, to jeden z najczęstszych problemów dziewcząt i chłopców w okresie dojrzewania (aż dla 90%) oraz kobiet pomiędzy 25. a 35. rokiem życia (ok. 41%). Przyczyną tych kłopotów z cerą są nadmiernie aktywne gruczoły łojowe.

Niewątpliwą rolę w rozwoju opisywanej choroby odgrywają hormony płciowe, zwłaszcza androgeny. Dlatego też trądzik nasila się bezpośrednio przed miesiączką, co wiąże się z zespołem napięcia przedmiesiączkowego, kiedy m.in. dochodzi do nadmiernego gromadzenia się wody i chlorku sodu w skórze.

Trądzik pospolity jest zależny od nadmiernej produkcji łoju związanej z przestrojeniem hormonalnym w okresie pokwitania. Może nasilać się lub być wręcz wywołany przez hormony kory nadnerczy (poprzez ich działanie androgenne) oraz niektóre substancje wydzielane częściowo przez gruczoły łojowe, a także preparaty powodujące podrażnienie i nadmierne rogowacenie ich ujść, np.: witamina B12, jod, barbiturany.

Trądzik a hormony a sposoby na trądzik

Wpływ androgenów (męskich hormonów płciowych) na powstawanie trądziku jest niewątpliwy: komórki gruczołów łojowych mają receptory dla androgenów, których pobudzenie nasila łojotok.  Bezpośrednią przyczyną łojotoku nie jest zaburzona równowaga hormonalna, ale większa wrażliwość gruczołów łojowych na krążące we krwi androgeny.

Trądzik nigdy nie występuje u eunuchów kastrowanych przed okresem pokwitania, dzieci przed okresem dojrzewania i starców. Podwyższony poziom androgenów może wywołać trądzik u kobiet, a preparaty antyandrogenowe znacznie obniżają łojotok.

Uwarunkowana genetyczne

Jest to prawdopodobnie uwarunkowane genetycznie, czego dowodzą rodzinne skłonności do łojotoku i trądziku. Wydzielina gruczołów łojowych, czyli sebum, jest podstawowym składnikiem ochronnego płaszcza skóry. Dlatego osłabienie go powoduje zaburzenia złuszczania naskórka i przerost warstwy rogowej. Mówiąc prościej, właśnie wtedy gruczoły łojowe czopują się, gromadzi się w nich nadmiar wytwarzanej wydzieliny. Przez zablokowane ujście sebum nie może wydostać się na zewnątrz, dlatego pod skórą powstają grudki, krostki, zaskórniki.

Co dokładnie widać na skórze?

• Wykwity niezapalne, zaskórniki otwarte, czarne czopy rogowe (nazywane wągrami) tkwiące w ujściach gruczołów łojowych.
• Zaskórniki zamknięte – niewielkie białe wykwity z kaszkowatą treścią.
• Wykwity zapalne, grudki, uwypuklenia i torbiele ropne.

Problem ten dotyczy również coraz większej liczby kobiet ok. 30. roku życia. Nasilenie kłopotów może być wynikiem przyjmowania leków, predyspozycji genetycznych, a nawet kondycji psychicznej (stres).

Mam trądzik. Jakie są sposoby na trądzik?

Pojawienie się pryszczy bardzo często prowokuje do ciągłego sprawdzania przed lustrem, jak wygląda twarz. To z kolei budzi pokusę poradzenia sobie z problemem domowym sposobem – wyciskaniem. Niestety, sposobem bardzo szkodliwym. Pryszcze nie znikają. Wyciskane bez dezynfekowania, nie zawsze czystymi rękami rozsiewają się bez końca.
Pokutuje też błędne przekonanie, że tłustą skórę z trądzikiem należy przemywać spirytusem salicylowym albo innymi preparatami z dużą zawartością alkoholu. Takie zabiegi tylko zewnętrznie wysuszają naskórek, powodując jego łuszczenie się i podrażnienie, co potęguje stan zapalny. W rzeczywistości prowadzi do przesuszenia naskórka, czego następstwem jest nadprodukcja łoju. Tak się tworzy błędne koło: im mocniej wysusza skórę, tym więcej łoju ona wytwarza. Mówi się też, że słońce leczy trądzik. To nieprawda. Opalanie może prowadzić do powstawania przebarwień i trwałych blizn.

Przy trądziku nie należy zatem wyciskać krostek, by nie doprowadzić do poważniejszych infekcji. Warto systematycznie oczyszczać skórę specjalistycznymi pilingami chemicznymi, żelami oraz preparatami punktowymi: działają antybakteryjnie i wysuszająco oraz likwidują zaczerwienienia.

Kosmetyki na trądzik

Odpowiednie kosmetyki regulują wydzielanie sebum, a tym samym zmniejszają ryzyko tworzenia się czopów. Pielęgnację rozpoczyna się zawsze od dokładnego oczyszczenia skóry. Najlepsze do mycia są preparaty o odczynie pH 5,5: różnego rodzaju kostki myjące lub „mydła bez mydła”, żele czyszczące, płyny do demakijażu, mleczka.

Kremy na trądzik

Powinny to być preparaty o lekkiej konsystencji przeznaczone do pielęgnacji skóry tłustej i mieszanej. Taki krem wzbogacony składnikami antybakteryjnymi delikatnie złuszcza, usuwając nadmiernie rogowaciejący naskórek. Reguluje też pracę gruczołów łojowych. Kremy przeznaczone dla skóry trądzikowej zawierają składniki roślinne o działaniu ściągającym i antyseptycznym, a także witaminy z grupy B, często wyciąg z drożdży i jeżówki purpurowej.

Toniki na trądzik

Po umyciu twarzy zastosuj tonik. Pozwala to na uzyskanie efektu odświeżenia skóry i ściągnięcia ujść gruczołów łojowych. Dodatkowo dobre efekty przynosi stosowanie toników zawierających kwasy owocowe: odblokowują pory, zapobiegając tworzeniu się ognisk zapalnych.

Zakazane są typowe zabiegi oczyszczania twarzy u kosmetyczki. To może nasilić łojotok. Warto polecić zaś piling kawitacyjny, który usuwa zaskórniki i zrogowaciały naskórek ultradźwiękami, oraz mikrodermabrazję (można ją zastosować dopiero po wyleczeniu zmian trądzikowych).

Kąpiele jako sposoby na trądzik

Skóra tłusta, trądzikowa to nie tylko problem twarzy, ale również pleców, ramion i dekoltu. Dlatego warto zadbać w domu o odpowiednią pielęgnację całego ciała.
Oto propozycje kąpielowe:

• Kąpiel kryształkowa – Cztery tabletki nadmanganianu potasu na pół wanny wody.
• Krochmalowa kąpiel – Lekki roztwór mąki ziemniaczanej: ok. pół kg mąki rozpuszczamy w pięciu litrach wrzątku i wlać do wanny wody.
• Kąpiel borowinowa – Specjalne kostki borowinowe rozpuszczamy w wodzie o temp. ok. 40 st. C.

Preparaty do kąpieli można kupić w aptece i sklepach zielarskich.

Trądzik dorosłych – u kobiety 24 lata – czy kiedyś przejdzie

Trądzik u dorosłych, szczególnie u kobiet, nie jest przypadłością niezwykłą. Najczęściej jednak nie stanowi „kontynuacji” trądziku młodzieńczego. Przyczyną zmian trądzikowych u dojrzałych kobiet są zwykle zaburzenia hormonalne: nadmiar androgenów, czyli męskich hormonów płciowych.

Oprócz trądziku innymi cechami nadmiaru tych hormonów jest hirsutyzm – owłosienie typu męskiego (np. na twarzy) lub zaburzenia miesiączkowania.

Pomocne w terapii mogą być środki hormonalne. Skuteczne są też sposoby na trądzik stosowane u nastolatków (leki na receptę i bez recepty). Trądzik osób dorosłych wymaga jednak najczęściej leczenia nie samodzielnego, ale u dermatologa.

Odmiany trądziku

W zależności od przewagi poszczególnych rodzajów wykwitów, używa się rozmaitych określeń choroby: trądzik grudkowy, krostkowy lub ropowiczy.

Ponadto klinicznie trądzik dzieli się na następujące odmiany:

• Trądzik młodzieńczy (acne juvenilis) zwykle słabo nasilony z przewagą zaskórników i grudek, w większości przypadków ustępuje samoistnie po kilku latach trwania.

• ropowiczy (acne phlegmonosa) – poza wykwitami typowymi dla odmiany młodzieńczej, występują torbiele ropne, które goją się z pozostawieniem wciągniętych i nierównych blizn.

• skupiony (acne conglobata) charakteryzuje się występowaniem głębokich nacieków i torbieli ropnych oraz bardzo dużych zaskórników, goi się z pozostawieniem nierównych, mostkowatych i przerosłych blizn. Odmiana ta występuje praktycznie tylko u mężczyzn, może zajmować nie tylko twarz, plecy i klatkę piersiową, ale także pachy, pachwiny i pośladki.

• bliznowcowy (acne keloidea) cechuje tworzenie się bliznowców po ustępujących wykwitach trądzikowych, często towarzyszy odmianie ropowiczej i skupionej, najbardziej charakterystycznym miejscem jej występowania jest okolica karku.

Skłonność do trądziku jest uwarunkowana genetycznie.

Rzadsze odmiany trądziku

• Trądzik martwiczy – występuje na skórze głowy, w postaci tej wykwity trądzikowe ulegają martwicy i goją się z pozostawieniem wciągniętej blizny.

• Trądzik z objawami ogólnymi o ciężkim przebiegu – dotyczy wyłącznie młodych mężczyzn, zmiany skórne są takie jak w trądziku ropowiczym lub skupionym, lecz towarzyszą im objawy ogólne (gorączka, bóle stawowe) oraz odchylenia w badaniach dodatkowych w postaci podwyższonego OB i poziomu białych ciałek krwi.

• zawodowy – wywołany może być przez chlor, oleje, dziegcie.

• polekowy – wywołany przez hormony nadnerczy lub leki wydzielane przez gruczoły łojowe.

• kosmetyczny – wywołany przez pudry i róże zatykające ujścia gruczołów potowych i łojowych, ma postać głównie zaskórników i prosaków.

• niemowlęcy – jest związany ze stosowaniem olejów mineralnych do pielęgnacji i ma postać grudek, krost, a nawet torbieli ropnych, rzadko występują zaskórniki.

Jak leczyć trądzik – jakie są skuteczne sposoby na trądzik?

Jest kilka rodzajów trądziku, może on mieć także różny przebieg, bardziej lub mniej nasilony. W zależności od jego postaci zaleca się środki do stosowania ogólnego i miejscowego.

Najlepiej leczyć trądzik pod opieką dermatologa. Na łagodne objawy wystarczą lecznicze kremy i maści apteczne lub dostępne na receptę. Gdy proste sposoby na trądzik zawiodą, lekarz może zaproponować terapię antybiotykową.

W leczeniu ogólnym podaje się antybiotyki. Najskuteczniejsza jest zwykle tetracyklina, którą obecnie swykorzystuje się praktycznie tylko w leczeniu trądziku. Z innych antybiotyków zaleca się Davercin (erytromycynę), Dalacin C (klindamycynę), minocyklinę. Antybiotyki stosuje się według określonych schematów, w dawkach nieco innych niż w zakażeniach bakteryjnych, zwykle przez wiele tygodni, a nawet miesięcy. Dodatkowo należy podawać witaminy działające przeciwłojotokowo: PP, B2, C. W przypadku przyjmowania gotowych zestawów wielowitaminowych należy unikać tych, które zawierają witaminę B12, gdyż ona sama może wywoływać objawy trądzikowe.

Ile trwa leczenie trądziku?

Leczenie trwa kilka miesięcy przynosi trwałe efekty. Przy najmocniej zaawansowanym trądziku przepisuje się czasem leki z pochodnymi witaminy A. W ciężkich postaciach choroby stosuje się leki zawierające13-cis kwas witaminy A (Roaccutane). Podaje się je zwykle przez 3-5 miesięcy. Leki te, podobnie jak i inne stosowane doustnie, należy przyjmować pod ścisłą kontrolą lekarza. Nie powinny przyjmować ich kobiety planujące ciążę, ponieważ leki te mogą spowodować uszkodzenie płodu. Ze względu na możliwość działań ubocznych trzeba okresowo wykonywać badania krwi oraz stosować u kobiet antykoncepcję przez określony czas (zwykle nie mnie niż miesiąc) przed rozpoczęciem kuracji, w trakcie i po jej zakończeniu.

Korzystne działanie w leczeniu trądziku mają także sole cynku (Zincteral).

Kobietom można zalecać preparaty hormonalne o działaniu antyandrogenowym (Diane 35). Lek ten działa jednocześnie antykoncepcyjnie. Stosuje się go także przez wiele miesięcy po wykluczeniu przeciwwskazań ginekologicznych i internistycznych (takich jak choroby wątroby, zaburzenia lipidowe i układu krzepnięcia). Jego przyjmowanie powinno być także kontrolowane okresowymi badaniami krwi i moczu. W rzadkich przypadkach stosuje się Nizoral w tabletkach bądź Aldacton. Te preparaty mogą być przyjmowane tylko pod kontrolą lekarza.

Szczepionka Acnevac nie jest obecnie podawana ze względu na jej niewielką skuteczność. Wycofano się także z dość powszechnie zalecanej autohemoterapii (domięśniowego podawania krwi pacjenta pobranej z jego żyły).

Leczenie miejscowe trądziku

W leczeniu miejscowym używa się do oczyszczania skóry roztworów spirytusowych zawierających tymol, mentol, kwas salicylowy. Z innych robionych w aptece preparatów należy wymienić od lat stosowaną papkę ichtiolową i papkę panny Kummerfield w której skład wchodzi m.in. siarka.

Istnieje również wiele preparatów gotowych zawierających antybiotyki, często w połączeniu z innymi składnikami. Na przykład: Davercin w postaci 3,5% roztworu, Dalacin T (zawierający fosforan klindamycyny) w postaci roztworu i mniej drażniącej emulsji oraz żelu, Acnemycin (zawierający erytromycynę) w postaci płynu i maści, Acnidazil (preparat złożony zawierający mikonazol oraz nadtlenek benzoilu – ten sam, który stanowi podstawę popularnego preparatu Benzacne) w postaci kremu, Zineryt (octan cynku z erytromycyną) w postaci proszku i rozpuszczalnika do przyrządzania zawiesiny.

Ponadto są środki zawierające pochodną kwasu witaminy A, np.: Atrederm w postaci różnoprocentowych płynów, Isotrex (żel), Retin A (krem). Preparaty te po wywołaniu przejściowego podrażnienia zmniejszają czynność i wielkość gruczołów łojowych oraz rogowacenie ujść mieszków włosowych. Stosuje się je zwykle przez wiele tygodni. W tym czasie nie należy się opalać oraz używać kosmetyków i leków zawierających alkohol. Lekiem o nieco podobnym działaniu, zwykle lepiej tolerowanym niż pochodne kwasu witaminy A, jest kwas azelajowy występujący w preparacie Skinoren krem.

W łagodnych postaciach trądziku pospolitego można samemu wypróbować preparaty kosmetyczne i słabo działające leki dostępne w aptekach bez recepty.

Leczenie domowe – sposoby na trądzik

W leczeniu domowym można wykorzystać znane preparaty z serii Oxy (krem, żel, płatki kosmetyczne, emulsja), Effaclar i Effalpha (żel do mycia twarzy i emulsja) czy też zwykłe Benzacne. O stosowaniu tego typu preparatów należy zawsze informować dermatologa, gdyż w połączeniu z niektórymi lekami mogą one powodować podrażnienie skóry. Wskazane jest także okresowe oczyszczanie skóry (zwłaszcza z dużą ilością zaskórników) w gabinecie kosmetycznym.

Leczenie farmakologiczne, zwłaszcza doustne, ale także i zewnętrzne powinno być prowadzone przez lekarza dermatologa. Będzie on umiał prawidłowo ocenić, czy w danej postaci trądziku wystarczy leczenie miejscowe, jakimi preparatami należy je przeprowadzić, czy też należy już włączyć preparaty o działaniu ogólnym.

Rozpoczynając terapię trądziku w gabinecie dermatologicznym, nie zawsze należy spodziewać się szybkiego i całkowitego jego wyleczenia, ale systematyczne stosowanie się do zaleceń lekarza pozwoli na złagodzenie objawów.

Inne sposoby na trądzik

Niektórzy dermatolodzy zalecają naświetlanie promieniami nadfioletowymi. Stosując tę metodę, należy zawsze brać pod uwagę także jej uboczne działanie (szybsze starzenie się skóry, niebezpieczeństwo działania kancerogennego).

W zmianach bliznowatych stosuje się zabiegi korekcyjne (dermabrazja, leczenie operacyjne), którymi zajmuje się chirurgia kosmetyczna.

Pozbycie się trądziku wymaga czasu

Należy się uzbroić w cierpliwość, bowiem trądzik nie jest katarem i nie minie sam po tygodniu. Brak cierpliwości w pielęgnacji często daje opłakane skutki, szybkie sposoby na trądzik, próby szybkiego zamaskowania wyprysków nie zawsze przynoszą dobre efekty.