Gdy temperatura przekracza 25 stopni Celsjusza, a słońce nie pozwala się na niczym skupić, przestajemy czerpać radość z lata. Tym bardziej, jeśli nie leżymy na plaży, tylko siedzimy w pracy. Jak przetrwać upalne lato w mieście? Przedstawiamy nasze sposoby na upał w mieście.
Sposoby na upał 1: litry i stopnie
Gdy jest upał, organizm człowieka dużo szybciej pozbywa się wody, m.in. wraz z wydzielanym potem. Podstawowym więc zaleceniem lekarzy każdej specjalizacji jest zwiększenie spożywanej ilości płynów w ciągu dnia. Zasada jest prosta. Przy temperaturze 20°C powinno się wypijać 2 litry płynów dziennie. Każdy stopień powyżej oznacza konieczność wypicia dodatkowych 100 ml. Tak więc przy temperaturze 30°C powinny to być 3 litry płynów. W przypadku osób pracujących fizycznie, gdzie pocenie się jest zdecydowanie szybsze i silniejsze, zaleca się spożywanie nawet do 8 litrów płynów dziennie. Najlepiej, aby była to woda mineralna, niegazowana, bogata w minerały, m.in. magnez i potas, ale mogą to być również owoce oraz warzywa z dużą zawartością wody.
Uzupełnianie płynów skutecznie zabezpiecza przed groźnym dla zdrowia, a nawet życia odwodnieniem i utratą niezbędnych elektrolitów. Szczególną uwagę na spożywanie odpowiedniej ilości płynów powinni zwracać ludzie starsi, chorzy i dzieci. I nie należy jako kryterium kierować się pragnieniem. Potrafi ono wprowadzić w błąd, szczególnie osoby starsze, które odczuwają dużo mniejsze pragnienie, a to właśnie one potrzebują najwięcej płynów podczas upałów.
W trudnej sytuacji są także osoby z niewydolnością krążenia (szczególnie starsze). Z jednej strony, nie powinny one przyjmować zbyt dużych ilości płynów. Z drugiej natomiast, z racji wieku, mogą słabiej odczuwać pragnienie, a wtedy dużo łatwiej o odwodnienie organizmu. Dlatego ilość wypijanych płynów powinna być w przypadku tych chorych ustalona z lekarzem i ściśle przestrzegana. Generalnie wskazane jest częste picie napojów, lecz w niewielkich ilościach.
Wielbiciele małej czarnej powinni wiedzieć, że spożywanie kawy w nadmiernych ilościach jest niewskazane. Mimo, że też jest napojem, wypłukuje z organizmu cenne pierwiastki – magnez i potas.
Sposób na upał 2: Pot spływa z czoła
Podczas upałów człowiek dużo częściej się poci. To jednak normalny i całkowicie zdrowy objaw. Wydzielany pot chłodzi bowiem organizm, zapobiegając jego przegrzaniu.
Oczywiście pocenie się nie powinno ograniczać spożywania płynów, bo groziłoby to wtedy szybkim odwodnieniem organizmu. Poza tym pocąc się, pozbywamy się nie tylko wody, ale także dużych ilości soli mineralnych – głównie potasu, sodu i magnezu. Ich niedobór dobrze jest uzupełniać wodą mineralną, sokiem pomidorowym, kefirem, bądź tzw. napojami izotonicznymi. Doskonała jest także schłodzona herbata z mięty.
Nie poleca się picia soków czy innych słodkich napojów, gdyż cukier w nich zawarty skutecznie wiąże wodę, nie pozwalając na jej wypocenie. Wynika to z tego, że każda cząsteczka cukru w danym roztworze musi być otoczona przez kilkadziesiąt cząsteczek wody, co uniemożliwia jej wydalenie z organizmu.
Pocenie się jest także problemem natury estetycznej. Aby nie czuć dyskomfortu, warto stosować dezodoranty i antyperspiranty. Przyda się też lekka przewiewna odzież, najlepiej w jasnych kolorach. Jeśli tylko więc istnieje taka możliwość, wskazane jest chodzenie w ubraniach z bawełny i lnu, w ostateczności – zdjęcie z siebie obowiązkowego żakietu czy marynarki.
Długie przebywanie na słońcu może prowadzić do udarów cieplnych. Pojawiają się wówczas silne bóle głowy, a potem nagle traci się przytomność. Skóra staje się gorąca, zaczerwieniona i sucha, tętno jest szybkie, występuje gorączka. Chory potrzebuje szybkiej pomocy lekarskiej.
Sposoby na upał: 3. Niebezpieczne promienie
O konieczności używania kremów z filtrami ochronnymi i noszeniu okularów przeciwsłonecznych chyba nikomu nie trzeba przypominać. Najbardziej niebezpieczne jest promieniowanie słoneczne od godziny 11 do 15. Tym, którzy pracują w biurach, raczej to nie grozi. Gorzej z tymi, którzy pracują „w terenie”. Niestety, zniszczenie warstwy ozonowej spowodowało wzrost promieniowania UV docierającego do powierzchni ziemi. Do Polski najwięcej tych szkodliwych promieni dociera w czerwcu i lipcu. Naukowcy już dawno udowodnili, że szkodliwe dla skóry są zarówno promienie UVA, jak i UVB. Oba uszkadzają DNA, prowadząc do powstawania komórek nowotworowych.
Promienie UVA docierają do skóry właściwej, a efekt ich działania można dostrzec po latach. Wywołują alergie, niszczą strukturę włókien kolagenu i elastyny, przyspieszając starzenie się skóry. Promienie UVB natomiast całkowicie są wchłaniane przez naskórek. Wywołują zaczerwienienia i poparzenia skóry. I nie trzeba wcale wielu godzin opalania na plaży. W bardzo słoneczne dni nawet wędrówka po sklepach może doprowadzić do poparzeń skóry. Dlatego koniecznie trzeba używać kremów zabezpieczających przed promieniowaniem słonecznym. Należy również pamiętać o ochronie delikatnej skóry wokół oczu i ust. Także skórę warg trzeba zabezpieczyć pomadką z filtrem, by nie dopuścić do stanu zapalnego czy popękania naskórka.
Chodzenie w pełnym słońcu bez okularów przeciwsłonecznych może prowadzić do nowotworów oczu lub ślepoty.
W słoneczne dni łatwo dochodzi do zapalenia spojówek, objawiającego się zaczerwienieniem, łzawieniem, światłowstrętem i obrzękiem spojówki. Promieniowanie ultrafioletowe niszczy również soczewkę. Białka, z których jest zbudowana, odnawiają się powoli, co sprzyja kumulacji uszkodzeń. Z czasem dochodzi do jej zmętnienia, w wyniku czego powstaje zaćma.
Jedyną skuteczną ochroną oczu jest noszenie odpowiednich okularów przeciwsłonecznych. Powinny być pokryte filtrem UV, zatrzymującym szkodliwe promienie. Komfort noszenia poprawi także powłoka antyrefleksyjna. Likwiduje ona odbicia świetlne i zatrzymuje promieniowanie UV.
Sposób na upał 4. Nawilżanie i chłodzenie
W upalne dni skóra również potrzebuje więcej wody. Aby uzupełnić jej braki, wskazane jest używanie kremów i maseczek intensywnie nawilżających. Nie należy także zapominać o nawilżaniu reszty ciała, zwłaszcza rąk i nóg. Codziennie powinno się wcierać balsamy intensywnie nawilżające. Aby nadać skórze słonecznego blasku, można używać również balsamów brązujących.
Kiedy jest gorąco, nogi i stopy mają tendencję do opuchlizn i obrzęków. Wskazane jest ich chłodzenie w letniej wodzie i używanie preparatów chłodzących, zapobiegających zastojom krwi w żyłach. Gdy puchną stopy, bolączką staje się noszenie butów, tym bardziej na obcasie. Dodatkowy problem mogą stanowić obtarcia. Tradycyjnie stosuje się plasterki na poranioną skórę, jednakże dostępne są także specjalne sztyfty, które pozwalają uniknąć bolesnych obtarć.
Sposoby na upał 5. Plusy i minusy klimatyzacji
Coraz częściej spotykana w samochodach, miejscach pracy, a nawet domach. Miło jest z niej korzystać w upały, jednak złe ustawienie klimatyzacji może wywołać więcej szkód niż pożytku. Zbyt gwałtowna różnica temperatury między tym, co dzieje się na zewnątrz, a tym, co jest w biurze czy samochodzie, może łatwo wywołać przeziębienie, bóle mięśni, a także nerwobóle. Te ostanie szczególnie mogą dotyczyć osób cierpiących na schorzenia kręgosłupa. Tak więc warto zapamiętać, że różnica temperatury nie powinna być większa niż 6°C – jeśli na dworze jest 30°C, to w samochodzie powinny być 24°C.
Sposób na upał 6. Letni makijaż
Zrobienie makijażu przed wyjściem do pracy nie oznacza, że utrzyma się on na twarzy przez cały upalny dzień. Ba, nawet przez kilka godzin. Klimatyzacja w pracy nie poprawi wyglądu skóry. Aby cieszyć się cerą pełną blasku, warto wykorzystać następujące sposoby na upał:
- Przed wykonaniem makijażu najpierw nakładamy na twarz i dekolt krem z filtrem. Podstawą jest bowiem ochrona skóry przed promieniami słonecznymi.
- Nie przeciążajmy skóry kosmetykami. Krem powinien mieć jak najlżejszą konsystencją, co oznacza możliwie najmniejszą zawartość tłuszczu. Ważne, by szybko się wchłaniał i nie zatykał porów.
- Fluidy i wszelkie podkłady powinny mieć płynną konsystencję i matować cerę. Szczególnie polecane jest to młodszym kobietom ze skłonnością do błyszczenia skóry (w przypadku cery dojrzałej nie zaleca się nadmiernego matowienia).
- Aby uniknąć efektu „kilku warstw”, warto używać podkładów w kompakcie, które jednocześnie pełnią funkcję pudru. Powinny one także zawierać filtry słoneczne.
- Do tuszowania rzęs przydadzą się nam wodoodporne mascary, które nie spływają z rzęs.
- Zamiast różu używajmy pudru brązującego.
- Do poprawienia makijażu, który spływa z twarzy, należy zawsze mieć przy sobie bibułki matujące.
- Mgiełka wodna lub woda termalna w sprayu przydadzą się szczególnie wtedy, gdy pracujemy w klimatyzowanym pomieszczeniu albo gdy czujemy, że twarz aż płonie z gorąca.
- Pamiętajmy, aby po nawilżeniu twarzy, zawsze odsączyć nadmiar wody papierową chusteczką. Jeśli bowiem sama odparuje, wyciągnie równocześnie wodę z naskórka.
Zobacz też nasze porady: Jak wyglądać młodo.
Sposoby na upał – 7: Postaw na lekkie jedzenie
Przy dużych upałach łaknienie zdecydowanie słabnie. Ci, którzy nie wyobrażają sobie życia bez tłustych, ciężkostrawnych potraw – boczku, schabowego czy kiełbasy – powinni na czas upałów zrezygnować z tego rodzaju posiłków. Obiad lepiej zastąpić owocami, gorącą kolację – sałatką pełną warzyw. Warto także zastosować się do zasady – jeść mniej, ale częściej. Tak więc tradycyjne trzy posiłki dziennie dobrze byłoby zamienić na pięć.
Poza tym nie zapominajmy o świeżości produktów, które spożywamy. Podczas upalnych dni jedzenie dużo szybciej się psuje. Tak więc, aby nie jeść kwaśnego sera, zepsutego jajka czy nieświeżej gotowej sałatki, lepiej nie kupować jedzenia na straganie, o ile nie jest on wyposażony w lodówki, a u siebie w domu nie pozostawiać nic na blacie.
Sposoby na upał 8. Apteczka pod nadzorem
Upały mogą również zaszkodzić przechowywanym w domu lekom. Niektóre środki (głównie maści, czopki, globulki) wystawione na działanie promieni słonecznych i wysokiej temperatury mogą rozpuszczać się czy jełczeć, zmieniając równocześnie swój skład chemiczny.
Podczas upałów apteczkę najlepiej trzymać w chłodnym i ciemnym miejscu. Takie zalecenia znajdziemy również na ulotkach leków. Gdy z nieba leje się żar, maści, syropy czy witaminy można trzymać w lodówce.
Sposób na upał 9. Kłopoty ze spaniem
Osiem godzin snu na dobę – tyle potrzeba ludzkiemu organizmowi, aby zregenerować siły i prawidłowo funkcjonować. Podczas upałów jest to jednak niemożliwe. Gorąca noc, gdy nie ma czym oddychać, powoduje, że trudno nam zasnąć, a w nocy często się budzimy.
Wybawieniem z takiej sytuacji byłby klimatyzator. Jeśli nie jesteśmy jego posiadaczami, musimy radzić sobie inaczej. Pośrednim wyjściem jest spanie nago lub w cienkiej bieliźnie. Można także zrezygnować z kołdry. Bardzo popularna jest bielizna lub pościel z satyny – dzięki śliskiej fakturze zapewnia uczucie chłodu. Inną ewentualnością jest zakup cienkiej kołdry z bawełny lub wełny, która jest przewiewna i dobrze wchłania pot.
Najważniejsze jest jednak chronienie mieszkania przed nadmiernym nagrzaniem. Wychodząc więc rano do pracy, warto pozamykać okna i rozwinąć żaluzje czy rolety. Dopiero przed snem należy wywietrzyć pokój, w którym się śpi, lub zostawić okno otwarte na całą noc. Warto także włączyć wiatrak, choć jego dźwięk może wybudzać ze snu. Nie powinien on być jednak skierowany na śpiącego, gdyż grozi to przeziębieniem. Ważną funkcję pełni również odpowiednia wilgotność w mieszkaniu. Jeśli powietrze jest suche, dobrze jest używać nawilżaczy powietrza lub wywieszać w mieszkaniu mokre ręczniki.
Sposoby na upał 10. Groźne skutki upałów
W upalne dni większość z ludzi skarży się na rozdrażnienie, senność, kłopoty z koncentracją. Wysoka temperatura wpływa bowiem na ośrodkowy układ nerwowy, pogarszając nasz stan psychiczny. Dlatego, szczególnie ci, którzy w pracy nie mogą popełniać błędów, bo może to być zagrożeniem dla ich życia, powinni szczególnie uważać. Dotyczy to m.in. ludzi pracujących przy maszynach, zawodowych kierowców czy ludzi, których praca polega na częstym podróżowaniu samochodem. Zaleca się im robienie w trakcie pracy częstych przerw.
Pod wpływem ciepła rozszerzają się naczynia krwionośne przy skórze, co obniża ciśnienie krwi i zwiększa zapotrzebowanie serca na tlen. Jest niebezpieczne dla osób chorych na serce i z niskim ciśnieniem. Może prowadzić do omdleń nawet u zdrowych, gdy np. po męczącym dniu wracamy przepełnionym autobusem, w którym temperatura sięga nawet 50°C.
Jak podczas upałów powinni zachowywać się ludzie cierpiący na przewlekłe schorzenia? Zalecenia lekarzy są jednoznaczne, szczególnie w przypadku „sercowców” – nie wychodzić z domu między godziną 11 a 15. Nie zawsze można przestrzegać takich zaleceń, zwłaszcza gdy się pracuje. Osoby z dolegliwościami kardiologicznymi mimo wszystko powinny starać się dużo odpoczywać, nie zmuszać serca do wysiłku i przebywać w chłodnych pomieszczeniach.
Wysoka temperatura jest zagrożeniem zwłaszcza dla osób starszych i dzieci. Ale nie tylko. Upały bywają także groźne dla osób otyłych, co wynika ze słabego przewodzenia ciepła przez tkankę tłuszczową, cukrzyków – w związku z wiązaniem się cząsteczek cukru z wodą, uniemożliwiającym pocenie się, a także dla cierpiących na nadczynność tarczycy – z powodu szybkiego metabolizmu i produkowania większej ilości ciepła.
Podczas upałów zagrożone są też nerki. Wysoka temperatura powoduje, że tracimy duże ilości wody. Aby choć trochę tych płynów odzyskać, zagęszczeniu ulega mocz, a to stanowi zagrożenie dla osób z kamicą nerkową, gdyż sprzyja powstawaniu kamieni nerkowych.
Upał wpływa równie niekorzystnie na osoby stosujące niektóre leki uspokajające, nasenne, przeciwhistaminowe czy przeciwdepresyjne, jak i na chorych z parkinsonizmem.
