Wątroba – jak zregenerować wątrobę? Co jeść i pić na chorą wątrobę?

Pracuje niezauważalnie, jeśli o nią dbasz. Gdy czujesz, że „coś ci leży na wątrobie”, nie wszystko jest w porządku. Pomóż jej, aby służyła ci sprawnie do późnych lat. Wątroba przez lata może nie skarżyć się na dolegliwości spowodowane alkoholem czy zatruciem lekami. Ale do czasu… Podajemy sprawdzone sposoby jak zregenerować wątrobę.

To także naturalna oczyszczalnia, w której są zatrzymywane i unieszkodliwiane niezdrowe substancje, przedostające się do przewodu pokarmowego z żywnością, lekami lub przez skórę, np. z kosmetykami. Warto wiedzieć, że nawet woda, na której gotujesz  jedzenie, może mieć wpływ na prawidłową pracę wątroby. Jednocześnie jest ona magazynem składników  mineralnych, witamin oraz glikogenu – zapasowego cukru. Porównuje się ją do supernowoczesnego laboratorium, gdzie nieustannie zachodzą procesy ważne dla twojego zdrowia i życia. Choćby dlatego warto się o nią zatroszczyć.

Regularnie badaj stan wątroby, jeśli stosujesz doustne środki antykoncepcyjne lub leczysz się hormonalnie. Niektóre leki mogą ją uszkodzić. Wątroba lubi ciepło. Raz na jakiś czas zafunduj jej relaks, kładąc się wygodnie na 20–30 minut z ciepłym termoforem po prawej stronie brzucha.

Wątroba nie jest unerwiona, więc nie boli. Tylko po nadmiernym przejedzeniu się możemy odczuwać przykre objawy, które są wynikiem rozpychania torebki wątrobowej przez nadmiar przerabianej przez organ krwi. Aby wykryć nieprawidłowości, trzeba wykonać specjalistyczne badania – testy biochemiczne krwi, kału bądź moczu, badania ultrasonograficzne lub scyntygrafię.
Upośledzenie czynności wątroby nie dość, że może długo nie dawać o sobie znać, to jeszcze niekiedy prowadzi do zaburzeń innych ważnych narządów. O wątrobę powinniśmy więc dbać tak, jak ona o nas – eliminować jej najgroźniejszych wrogów.

Wróg wątroby numer 1 Alkohol

Większość spożywanego alkoholu jest rozkładana w wątrobie. Niektóre produkty powstające w wyniku tego procesu uszkadzają hepatocyty – komórki wątroby. Najczęstszą postacią uszkodzenia wątroby w wyniku spożywania alkoholu jest stłuszczenie wątroby, które prowadzi do marskości wątroby – w czynnym miąższu organu pojawiają się w wyniku martwicy komórek ubytki, które stopniowo są zastępowane tkanką łączną. Zmniejsza to wydolność metaboliczną wątroby, dochodzi do zaburzeń unaczynienia narządu, co dodatkowo upośledza jej funkcję.

Jak pomóc wątrobie?

Nie ma jednoznacznej recepty na to, jak uchronić wątrobę przed zgubnym wpływem picia alkoholu. Żaden lekarz nie podejmie się ustalenia „bezpiecznej” dla wątroby dawki napojów wysokoprocentowych. Wynika to z kilku czynników.
Po pierwsze: podatność na alkoholowe uszkodzenie wątroby jest bardzo różna – w grupie osób, które przez długi czas piją regularnie alkohol, będą tacy, u których dojdzie do szybkiego rozwoju choroby oraz tacy, których wątroba będzie się bronić przed trucizną przez wiele lat. Z całą pewnością bardziej narażone są kobiety niż mężczyźni. Po wtóre: dużo zależy od ogólnego stanu wątroby – zdrowy organ lepiej poradzi sobie z rozkładaniem produktów dostarczanych z alkoholem niż np. organ zarażony wirusem.

Wróg wątroby nr 2 Wirusy

Najgroźniejszym, poza alkoholem, wrogiem wątroby są wirusy. Wirusowe zapalenia wątroby typu A najczęściej dotyka młodzież i dzieci, szerzy się na ogół przez drogi pokarmowe – źródłem zakażenia może być żywność lub woda. Przebieg zakażenia jest w bardzo wielu przypadkach łagodny, nie powoduje trwałych uszkodzeń wątroby.
Zdecydowanie groźniejszy jest wirus zapalenia wątroby typu B, przenoszony najczęściej drogą pozajelitową, podczas przetaczania krwi lub zabiegów wykonywanych niedokładnie wysterylizowanymi narzędziami. Niekiedy choroba przebiega bezobjawowo. Często jednak daje poważne objawy i może się przerodzić w prowadzącą do marskości wątroby postać przewlekłą. W tym typie zapalenia występuje zespół żółtaczkowy (zażółcenie skóry, ciemnienie moczu oraz powiększenie wątroby). Powrót do zdrowia jest na ogół długotrwały.
Wirusowe zapalenie wątroby typu C daje podobne objawy i ma podobny przebieg do wirusowego zapalenia wątroby typu B.

Jak pomóc wątrobie?

Walka z tym wrogiem wątroby jest zdecydowanie trudniejsza niż z innymi. Nie da się wyeliminować wszystkich źródeł zarażenia.
Profilaktyka w zapaleniu typu A polega głównie na przestrzeganiu zasad higieny. Szczepionka zalecana jest tylko pracownikom służby zdrowia.
Jeśli chcemy uniknąć wirusowego zapalenia wątroby typu B, powinniśmy korzystać ze sprawdzonych salonów kosmetycznych i fryzjerskich, gdzie pracownicy przestrzegają dezynfekcji narzędzi używanych do zabiegów. Można też zaszczepić się przeciwko chorobie; należy to zrobić szczególnie wtedy, jeśli czeka nas zabieg operacyjny. Lekarz prowadzący najprawdopodobniej sam zaproponuje poddanie się szczepieniu. Warto skorzystać ze szczepień w ramach „Żółtych Tygodni”.

Wróg numer 3 Spożywanie posiłków o późnej porze

Wszystko, co zjadamy po godzinie 19, zwłaszcza posiłki obfite i kaloryczne, jest dużym obciążeniem dla wątroby. Przed pójściem spać nie zdążymy już spalić dostarczonych organizmowi kalorii, co przyczynia się do odkładania zapasów tłuszczu w wątrobie. Wrogiem wątroby są wszystkie wieczorne „przegryzki” podjadane najchętniej przez ludzi aktywnych zawodowo, którzy dopiero wieczorem mają czas na spożycie pierwszego obfitego posiłku. Nie przysłużą się też wątrobie dodatkowe przysmaki zjadane przed telewizorem, np. chipsy.

Jak pomóc wątrobie?

Jeść regularnie, najlepiej trzy główne posiłki oraz drugie śniadanie i podwieczorek. Im wcześniej rano dostarczymy organizmowi kalorii, tym większa szansa, że zdąży je spalić i przetworzyć energię, zanim pójdziemy spać.
Aby nie przeciążać wątroby, warto jadać małe, regularne posiłki, które pobudzają metabolizm. Spożywanie bardzo obfitych posiłków szkodzi nie tylko naszej wątrobie, ale i samopoczuciu. Kiedy jesteśmy przejedzeni, zmuszamy organizm do dużego wysiłku i zaangażowania pełnej mocy przetwórczej, więc czujemy się ociężali i zmęczeni.

Wróg numer 4 Leki

Z badań wynika, że Polacy łykają bardzo wiele tabletek. Potencjalnie hepatotoksyczne są coraz bardziej popularne wśród Polaków środki uspokajające oraz środki hormonalne.
Toksyczne uszkodzenie wątroby może być związane z bezpośrednim działaniem leków na komórki wątrobowe lub z reakcją zapoczątkowaną przez obecność toksyny, gdy organizm uruchamia proces uszkadzający tkanki wątrobowe.

Jak pomóc wątrobie?

Przede wszystkim należy bardzo uważać z przyjmowaniem środków bez recepty. Trzeba czytać ulotki lekarstw i nie przekraczać zalecanych dawek. Warto zauważyć, że wiele leków o działaniu przeciwbólowym ma bardzo podobny skład – łącząc je, ryzykujemy przekroczenie zalecanej dawki.

Wróg numer 5 Spożywanie grzybów

Grzyby nie mają żadnych wartości odżywczych, jedynie walory smakowe. Zdaniem hepatologów, spożywanie każdego gatunków grzybów – poza hodowlanymi pieczarkami – to igranie z ogniem. Zagrożenie uszkodzenia wątroby poprzez spożycie grzybów zawierających zabójcze dla wątroby toksyny zdecydowanie przewyższa korzyści wypływające z delektowania się leśnymi specjałami.

Jak pomóc wątrobie?

Jeśli już nie umiemy wyobrazić sobie diety niezawierającej grzybów, spożywajmy wyłącznie te, które pochodzą z pewnego źródła, najlepiej z hodowli. Nawet bardzo doświadczony grzybiarz może pomylić grzyb jadalny z trującym. Wrzucanie do barszczu suszonych grzybów podarowanych przez znajomych to dowód wielkiego zaufania i przyjaźni, ale też dużej lekkomyślności.

Tłuste nie szkodzi, ale…

Szkodliwość potraw ciężkostrawnych na wątrobę to mit – uważa dr n. med. Henryk Jan Hryniewicz.

– Bardzo często słyszymy, że potrawy tłuste, smażone czy panierowane – typowe dla diety niemieckiej i polskiej – są szkodliwe dla wątroby. To nieprawda – twierdzi dr Hryniewicz. – Zdrowa wątroba doskonale sobie poradzi z taką dietą. Jeśli ktoś nie cierpi na kamicę żółciową lub ciężkie uszkodzenie wątroby, nie musi sobie odmawiać spożywania ulubionych, ciężkostrawnych potraw w obawie o uszkodzenie wątroby. Nie oznacza to oczywiście, że taka dieta jest korzystna dla naszego organizmu.
Nie ma specjalnej diety polecanej dla osób, które chcą dbać o wątrobę – powinny po prostu przestrzegać zasad zdrowego żywienia. Jeśli jednak ktoś już cierpi na jakąś chorobę wątroby, powinien przestrzegać ważnych zasad – nie pić alkoholu, nie solić potraw.

Jak zregenerować wątrobę – co jeść i pić?

•  W ciągu dnia, regularnie co 3–4 godziny, zjadaj 4–5 lekkich posiłków, świeżo przygotowanych z jak najmniej przetworzonych produktów. Jedz spokojnie, każdy kęs żuj dokładnie. Odciążysz wątrobę, umożliwisz jej dobrą przemianę materii i oczyszczanie organizmu.
•  Wybieraj potrawy lekkie, gotowane, duszone, pieczone bez tłuszczu, na rożnie lub ruszcie, w naczyniach żaroodpornych albo do gotowania beztłuszczowego, przyrządzone pod przykryciem lub w folii. Sięgaj po chudą wieprzowinę, drób, cielęcinę i ryby. W twoim jadłospisie nie może zabraknąć warzyw i owoców, szczególnie brzoskwiń i jabłek, surówek z dodatkiem kiełków sojowych, przyprawionych sokiem z cytryny (witamina C), pieczywa pełnoziarnistego. Na pierwszym miejscu stawiaj graham i chleb orkiszowy. Najlepiej jeść chleb z poprzedniego dnia.
• Codziennie pij porcję niskotłuszczowego mleka lub naturalnych przetworów mlecznych: twarożków, jogurtu i kefiru.
•  Korzystne są dla wątroby warzywa gotowane, najlepiej na parze, zwłaszcza te, które zawierają witaminy z grupy B. Polecana jest marchew, seler, dynia, pomidory, buraczki, brokuły, a z warzyw surowych – sałata. Obficie korzystaj z mrożonek, za to ogranicz kiszonki. Tuż przed podaniem dodawaj do potraw koperek i natkę pietruszki.
• Ogranicz sól i ostre przyprawy, zamiast tego przyprawiaj jedzenie ziołami, nie żałuj imbiru, majeranku, jałowca, tymianku, oregano, kminku, bazylii, szałwii i mięty.
• Do przyrządzenia potraw używaj oliwy z oliwek i olejów roślinnych (nie więcej niż 2–3 łyżki dziennie). Masła jedz niewiele i tylko świeżo, nie stosuj go do gotowania ani smażenia.
• Pij niegazowaną wodę mineralną, koktajle mleczne z sokami owocowymi, soki z marchwi i pomidorów. Napoje dosładzaj niewielką ilością miodu, codziennie pij zieloną herbatę i herbatki ziołowe, np. rumiankową, z mięty pieprzowej lub ziela fiołka trójbarwnego.
• Na deser jedz lekkie słodycze: owocową galaretkę, kisiel, kilka biszkoptów, bezów, herbatników, słodkich sucharków, kawałek domowego ciasta drożdżowego lub piaskowego. Na przegryzkę sięgaj po suszone owoce.
• Jeżeli masz dużą nadwagę, odchudzaj się bez stosowania drastycznych diet (poniżej 1200 kcal) i długotrwałych głodówek. Jest to jedna z najważniejszych porad, jak zregenerować wątrobę. Pozwól sobie chudnąć powoli, najlepiej 2–3 kg miesięcznie. Staraj się unikać stresów, zachowuj pogodę ducha. Wypoczywaj czynnie, najlepiej uprawiając umiarkowane ćwiczenia – pływaj, spaceruj, nie zapominaj o jeździe na rowerze.

Jak zregenerować wątrobę – przydatne przepisy na zdrowe potrawy

Owsianka z pestkami słonecznika i orzechami, 1 porcja ok. 450 kcal

• 3 łyżki stołowe płatków owsianych błyskawicznych
• 2 łyżki stołowe rodzynków
• po łyżce stołowej pestek słonecznika i posiekanych orzechów włoskich
• szklanka mleka 2 proc.
• ew. szczypta cynamonu, trochę miodu

Rodzynki umyj, namocz, odcedź. Mleko zagotuj, zalej płatki. Dodaj rodzynki, pestki i orzechy. Wymieszaj, posyp szczyptą cynamonu, dodaj pół łyżeczki miodu.

Rolada z różnych gatunków mięsa, 4 porcje po ok. 270 kcal

• 30 dag chudej wieprzowiny bez kości
• 30 dag piersi z indyka
• 15 dag cienko pokrojonej szynki niskotłuszczowej
• olej do posmarowania folii
• majeranek

Wieprzowinę i pierś z indyka rozbij na płaty tej samej wielkości. Płat wieprzowiny oprósz kminkiem, połóż na tym mięso z indyka i lekko posyp majerankiem. Następnie połóż plasterki szynki. Zwiń roladę, ciasno zesznuruj naturalną nitką. Zawiń w folię posmarowaną olejem. Wstaw do gorącego piekarnika na 60 minut. W czasie pieczenia, na blaszkę, na której leży rolada, kilka razy wlej niewielką ilość gorącej wody. Na 15–20 minut przed końcem pieczenia odwiń folię, aby rolada się zrumieniła. Po upieczeniu zdejmij nitkę. Roladę można podawać na gorąco lub zimno zamiast wędliny.

Zupa krem z zielonego groszku, 4 porcje po ok. 120 kcal

• mała włoszczyzna bez kapusty
• 30 dag groszku zielonego mrożonego
• 1 litr wody •szklanka mleka
• łyżka stołowa posiekanej natki pietruszki
• łyżeczka masła
• sól

Włoszczyznę obierz, umyj, zetrzyj na tarce jarzynowej o dużych otworach. Zalej wodą, dodaj groszek, ugotuj. Ostudź i zmiksuj. Dodaj mleko, ponownie zagotuj, zdejmij z ognia, dodaj masło, posól i jeszcze raz wymieszaj. Posyp natką. Podawaj z grzankami.

Gotowany klops z drobiu, 4 porcje, każda po 223 kcal

• 500 g udek z kurczaka
• 2 białka
• 2 łyżki posiekanego koperku z nacią pietruszki
• 4 łyżki drobno posiekanego estragonu i bazylii
• sól
• odrobina białego pieprzu.Udka umyć, osuszyć, mięso odkroić od kości i zemleć. Dodać białka i koperek z pietruszką. Wyrobić drewnianą łyżką. Przyprawić solą i pieprzem. Z masy uformować wałek na desce zwilżonej wodą, owinąć gazą, obwiązać nitką bawełnianą tak jak baleron. Mięso włożyć do rondla z wrzącą wodą, osolić. Gotować 30 minut. Ugotowany klops wyjąć z rondla, zdjąć gazę, pokroić w poprzek na porcje. Ułożyć na ogrzanym półmisku, posypać zieleniną.

Kartoflana strucla, 4 porcje każda po 241 kcal

• 400 g gotowanych kartofli
• 150 g mąki pszennej
• 1 białko
• 50 g powideł śliwkowych
• cukier puder do posypania
• sól.W szybkowarze nastawić wodę do zagotowania. Ze zmielonych kartofli, mąki i białka zagnieść
  ciasto jak na kopytka, rozwałkować na 2 kwadraty. Każdy kwadrat posmarować powidłami i oddzielnie zwinąć. Powstaną 2 strucelki. Każdą zawinąć w płótno i włożyć do szybkowaru. Szybkowar zamknąć i ogrzewać 12-13 minut od momentu przekroczenia progu ciśnienia wewnętrznego. Strucelki wyjąć, odwinąć, pokroić, posypać cukrem pudrem. Podawać na gorąco.

Mamy nadzieję, że udało się odpowiedzieć na pytanie, jak zregenerować wątrobę.